Growth mindset of hoe een faalervaring een groeiervaring wordt

Als kind was ik fan van Pippi Langkous. Wat was die stoer! En sterk! En moedig! Het sprak tot mijn verbeelding dat ze helemaal alleen woonde en zo veel zelfstandig deed. Het leven leek voor haar vanzelf te gaan, alsof ze er geen enkel moeite moest voor doen.

In mijn verbeelding was ik even stoer, sterk en moedig. In werkelijkheid? Mja, dat was wel wat anders. Ik was eerder het type kind dat stilletjes in een hoekje een boekje ging lezen. Als je tegen me zei “Dat gaat je wellicht niet lukken”, dan dacht ik “Inderdaad, waarschijnlijk niet, dus ik zal het ook niet proberen”. Ik bleef in de veilige zone en focuste me op wat ik zeker wist dat ik goed kon, zoals mijn fantasie gebruiken en verhaaltjes verzinnen.

Toen ik vele jaren later de theorieën van Carol Dweck leerde kennen, besefte ik dat ik op vele vlakken een fixed mindset had. Ik probeerde mislukkingen te vermijden en reageerde niet erg goed op kritiek. Faalervaringen waren lastig want ik hoorde enkel het mislukken niet de groeikansen.

Toen ik onlangs een faalervaring had, besloot ik het over een andere boeg te gooien. Mijn eerste indruk was “foert” zeggen, weglopen van de ervaring en iets anders gaan doen. Maar toen besloot ik de situatie van dichtbij te bekijken. En wat bleek? Wat ik beschouwde als een faalervaring was dat niet. Het was wel een mogelijkheid om in dialoog te gaan, om uit te zoeken wat beter kan en om zo verdere stappen te zetten. Kiezen om te groeien dus: een growth mindset of groeigerichte kijk.

Herken je jezelf in de fixed mindset? Ga je faalervaringen het liefst uit de weg of doe je je graag stoerder voor dan je bent? Dan kunnen volgende inzichten je misschien helpen.

I haven’t failed, I just found 10 000 ways that don’t work.” (Edison)

“Falen is geen optie”, klinkt het in een van de programma’s waar mijn kinderen graag naar kijken. Het is niet voor niets een heldenreeks: gewone jongeren die als vanzelf ongewone dingen kunnen, zonder dat ze er enige moeite voor moeten doen.

In het echte leven gaat het wel wat anders. Falen is heel vaak een optie, meer nog, het komt zelfs heel vaak voor. En is dat erg? Ja, dat is heel vervelend, maar het ergste is wat het met je doet. Je kan er jezelf mee naar beneden halen en steeds weer op diezelfde nagel blijven kloppen waardoor je nog meer de dieperik in gaat. Of je kan het zien als een leermoment. Na het vallen even blijven liggen, je wonden bekijken en zoeken hoe je weer kan opstaan. Geloof me, er is altijd wel iemand op wie je kan steunen om weer recht te komen. En heel vaak ben je zelf die iemand.

There’s no failure, just feedback

Toen ik na een opleidingsdag ontmoedigd terug thuis kwam, reageerde mijn partner verrassend. “Eindelijk heb je negatieve feedback gekregen, eindelijk kan je iets leren.” Frustrerend was dat, want ik had in mijn ogen niet alleen kritiek gekregen, maar werd er dan ook nog eens in bevestigd door mijn man. Om gek van te worden. Of net niet.

Constructieve feedback is immers altijd een leermoment. Neem je tijd om het te ontvangen. Jij beslist zelf hoezeer je het laat binnenkomen. Jij hebt geen controle over wat is gegeven, wel over hoe je het ontvangt. Als je voor jezelf vindt dat het terechte feedback is, maak je de denkoefening wat je hier van kan leren. Wat neem je hieruit mee voor de toekomst? Hoe kan je hierover de dialoog weer aangaan? Lean back en process, zo klinkt dat dan in het Engels. Zo maak je van een faalervaring een groeiervaring.

Groeien gebeurt met ‘falen en opstaan’

Prinses Prieeltje, nog zo’n jeugdheldin van mij. Niet toevallig ook weer een stoere zelfstandige meid. Ianka Fleerackers, die haar vertolkte, wees me dan net weer op de mildheid. Mild zijn naar jezelf en naar moeilijke ervaringen. Mild zijn naar anderen die moeilijke ervaringen mee maken. “Ik durf me kwetsbaar opstellen, ik ben een mens en je mag zien dat ik op m’n bek ga,” zei ze hierover op radio 1.

Dat vraagt moed. Ook ik pronk liever met hoe goed het gaat, dan eerlijk te zeggen hoe onzeker ik me soms voel als ondernemer of hoe het opstarten van Sprankel met falen en opstaan gebeurt. Ik ben vaak onder de indruk van collega-ondernemers en vindt het fijn om te horen dat ook succesvolle mensen aan de weg hebben moeten timmeren (en nog timmeren!).

Net zoals ik intussen weet dat een meisje van zeven geen paard kan optillen, weet ik ook dat voor niemand het leven helemaal vanzelf gaat. Daar mogen we best eerlijk en open over zijn.

Heb je het zelf moeilijk om te falen? Blijven de negatieve gedachten komen? Ik hoor het graag als ik je hiermee kan helpen.

Tot sprankel!

Nele